ترک خوردگی پوست زمانی رخ می‌دهد که سد پوستی شما به خطر بیفتد. معمولاً این نشانه خشکی و تحریک پوست است، اما دلایل احتمالی زیادی وجود دارد. پاها، دست‌ها و لب‌های شما ممکن است به خصوص در معرض ترک خوردن باشند. با این حال، بسته به علت، پوست ترک خورده می‌تواند در نواحی دیگر نیز ایجاد شود.
اکثر علل ترک پوست را می‌توان با درمان‌های خانگی کنترل کرد. اما اگر ترک خوردگی پوست شما شدید است یا هر گونه عارضه‌ای دارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
با فیتیتو همراه باشید تا با هم به علل مختلف ترک خوردگی پوست، همراه با راه‌هایی برای تسکین پوست نگاه کنیم.
چه چیزی باعث ترک خوردگی پوست می‌شود؟
بسته به علت، ترک خوردگی پوست ممکن است با علائم مختلف دیگری همراه باشد. توجه به این علائم ممکن است به مشخص کردن علت کمک کند.
پوست خشک
خشکی پوست شایع‌ترین علت ترک پوست است. در پوست‌های صاف و هیدراته، روغن‌های طبیعی با حفظ رطوبت از خشک شدن پوست جلوگیری می‌کنند. اما اگر پوست شما چربی کافی نداشته باشد، رطوبت خود را از دست می‌دهد. این باعث خشکی و چروک شدن پوست شما می‌شود که می‌تواند منجر به ترک خوردن شود.
خشکی پوست ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- هوای سرد. در زمستان، رطوبت و دمای کم می‌تواند پوست شما را خشک کند. گرمایش داخلی نیز رطوبت خانه شما را کاهش می‌دهد.
- محرک‌های شیمیایی. بسیاری از محصولات مانند صابون ظرفشویی و مواد شوینده لباسشویی می‌توانند حاوی مواد شیمیایی خشن باشند. این مواد می‌توانند به سد پوست شما آسیب برسانند و باعث خشکی شوند.
- آب گرم. آب داغ حاصل از دوش گرفتن یا شستن ظروف می‌تواند رطوبت پوست شما را کاهش دهد.
- دارو. خشکی ممکن است یکی از عوارض جانبی برخی داروها مانند رتینوئیدهای موضعی باشد.
- رطوبت بیش از حد. وقتی پوست شما دائماً در معرض رطوبت است، در واقع می‌تواند باعث تحریک و خشک شدن پوست شما شود. پس از پوشیدن جوراب‌های عرق آور برای مدت طولانی، ممکن است این اتفاق برای پاهای شما بیفتد و به این دلیل است که آب یک عامل تحریک کننده برای پوست است.
اگزما
اگزما یک بیماری پوستی است که باعث قرمزی و خارش می‌شود. همچنین به عنوان درماتیت آتوپیک (atopic dermatitis) شناخته می‌شود که می‌تواند در هر جایی از بدن رخ دهد، اما اغلب روی صورت، دست‌ها، چین‌های داخلی بازو و پشت زانوها تاثیر می‌گذارد.
این وضعیت باعث می‌شود پوست بسیار خشک به نظر برسد که می‌تواند منجر به ترک خوردن شود. سایر علائم اگزما عبارتند از:
- لایه برداری
- پوسته پوسته شدن
- تاول‌ها
- خارش شدید
- لکه‌های خشن و پوسته پوسته
- پسوریازیس
پسوریازیس (Psoriasis) یک اختلال اختلال عملکرد سیستم ایمنی است که باعث می‌شود سلول‌های پوست خیلی سریع رشد کنند. با تجمع سلول‌های اضافی، پوست بدن، پوسته پوسته می‌شود. التهاب نیز نقش مهمی ایفا می کند.
تجمع سریع سلول ها می تواند منجر به خشکی و ترک خوردن شود، همراه با:
- لکه‌های قرمز
- لکه‌های سفید نقره‌ای
- خارش، در برخی موارد
این علائم می‌توانند در هر جایی ایجاد شوند، اما اغلب در موارد زیر ظاهر می‌شوند:
- پوست سر
- آرنج ها
- زانو
- پایین کمر
نوروپاتی دیابتی
ترک پاشنه پا از عوارض شایع دیابت نوع ۱ و ۲ است. این وضعیت می‌تواند منجر به نوروپاتی دیابتی یا آسیب عصبی ناشی از دیابت شود.
در نوروپاتی دیابتی، اعصاب شما نمی‌توانند به درستی رطوبت پوست را کنترل کنند که می‌تواند منجر به خشکی و ترک خوردن به خصوص در پاها شود.
سایر علائم نوروپاتی دیابتی عبارتند از:
- بی حسی در پا یا دست
- درد در پاها، پاها یا دست‌ها
- پینه پا
- ضعف مچ پا
افراد مبتلا به دیابت مستعد ابتلا به عفونت‌های پوستی هستند. در بسیاری از موارد، خشکی پا می‌تواند در نتیجه پای ورزشکار یا کچلی پدیس (tinea pedis) باشد.
پای ورزشکار
یکی دیگر از دلایل ترک پا، پای ورزشکار است. این ترک، یک عفونت پوستی است که توسط یک قارچ ایجاد می‌شود.
این عفونت که معمولا بین انگشتان پا یا پایین پا ایجاد می‌شود، می‌تواند باعث ترک خوردن پوست شود. علائم دیگر عبارتند از:
- سرخی
- پوسته پوسته شدن
- تورم
- خارش
پای ورزشکار اغلب افرادی را مبتلا می‌کند که دائماً پاهایشان مرطوب است، مانند شناگران و دوندگان. در افراد مبتلا به دیابت نیز شایع است.
لب‌های خشکیده و ترک خورده
هنگامی که لب‌های شما بسیار خشک یا تحریک می‌شوند، ممکن است ترک بخورند، پوسته پوسته شوند و در برخی موارد متورم، یا دچار خارش و درد شوند.
التهاب یا خشکی روی لب‌ها می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. برخی از شایع‌ترین دلایل ترک لب عبارتند از:
- لیسیدن مکرر لب
- هوای سرد
- قرار گرفتن در معرض باد
- واکنش آلرژیک به بالم لب یا سایر محصولات
لایه برداری کراتولیز
لایه برداری کراتولیز (Keratolysis exfoliativa) باعث لایه‌برداری در دست و پا می‌شود. معمولاً کف دست‌ها را درگیر می کند، اما می‌تواند در کف پای شما نیز ظاهر شود.
با جدا شدن لایه بالایی، پوست سد طبیعی خود را از دست می‌دهد که می‌تواند منجر به خشکی و ترک شود.
علائم دیگر عبارتند از:
- تاول‌های پر از هوا
- سرخی
درمان خانگی ترک پوست
راه‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانید ترک خوردگی پوست خود را در خانه درمان کنید، اگر شرایط خیلی شدید نباشد. بسته به علت و محل ترک پوست خود، ممکن است بخواهید یکی از این درمان‌های خودمراقبتی را امتحان کنید.
پماد یا کرم مرطوب کننده
از آنجایی که پوست خشک می‌تواند باعث ترک خوردن یا بدتر شدن آن شود، مهم است که پوست خود را به خوبی هیدراته نگه دارید. می‌توانید این کار را با استفاده مکرر از مرطوب کننده انجام دهید. سعی کنید از پماد و کرم استفاده کنید. این محصولات معمولاً مؤثرتر هستند زیرا این توانایی را دارند که به پوست شما در حفظ رطوبت کمک کنند.
همچنین می‌توانید محصولاتی را با موادی مانند:
- روغن جوجوبا
- روغن نارگیل
- روغن زیتون
- کره شیا (چربی استخراج شده از دانه‌های درخت روغن قلم)
کرم مرطوب کننده را دو تا سه بار در روز، از جمله بلافاصله پس از حمام کردن، دوباره استفاده کنید. روی خشک‌ترین قسمت‌های بدن خود تمرکز کنید.
ژله نفتی
ژله نفتی یا پترولیوم (Petroleum jelly) با آب‌بندی و محافظت از پوست شما، ترک‌ها را درمان می‌کند. وازلین یک از محصولات ساخته شده از ژله نفتی است. این ژله قابلیت مسدود کردن رطوبت را دارد که به بهبود پوست ترک خورده کمک می‌کند.
برای استفاده از این درمان:
- ژل نفتی را روی مناطقی که پوست شما ترک خورده است بمالید.
- ناحیه مورد نظر را با بانداژ یا گاز بپوشانید. اگر ترک پاشنه پا را درمان می‌کنید، جوراب بپوشید.
- این کار را سه بار در روز و بلافاصله بعد از حمام تکرار کنید.
ژله نفتی مخصوصاً برای خشکی لب‌ها عالی است. قبل از استفاده از این محصول، حتماً لیست مواد تشکیل دهنده را مطالعه کنید تا مطمئن شوید که حاوی چیزی که به آن حساسیت دارید نیست.
کرم هیدروکورتیزون موضعی
کرم هیدروکورتیزون موضعی می‌تواند گزینه خوبی برای پوست‌های ترک خورده‌ای باشد که دارای لکه‌های قرمز یا خارش هستند. این نوع کرم حاوی کورتیکواستروئیدها است که باعث کاهش تحریک و تورم می‌شود.
کرم‌های هیدروکورتیزون در قدرت‌های مختلف موجود هستند. خفیف‌ترین انواع آن به عنوان داروهای بدون نسخه (OTC) موجود است که می‌توانید از داروخانه محلی خود خریداری کنید. برای کرم هیدروکورتیزون قوی‌تر به نسخه پزشک نیاز دارید.
هنگام استفاده از هیدروکورتیزون، دستورالعمل‌های بسته را دنبال کنید. شما همچنین می‌توانید این درمان را با یک مرطوب کننده ترکیب کنید. ابتدا کرم هیدروکورتیزون را بمالید و مرطوب کننده را روی آن اضافه کنید.
قبل از استفاده از کرم هیدروکورتیزون موضعی، بهتر است با متخصص پوست خود صحبت کنید تا ببینید آیا این کرم به وضعیت خاص شما کمک می‌کند یا خیر.
بانداژ مایع
بانداژ پوستی مایع می‌تواند ترک‌های عمیق‌تر پوست را درمان کند. این درمان OTC با نگه داشتن پوست ترک خورده در کنار هم عمل می‌کند که باعث بهبودی می‌شود.
برای استفاده از بانداژ مایع، دستورالعمل‌های روی بسته بندی را بخوانید. بیشتر باندهای مایع شامل استفاده از مایع با یک برس کوچک است که این مایع پوست را خشک و محکم می‌کند. از آنجایی که بانداژ مایع باید به پوست شما بچسبد، از استفاده از آن با سایر کرم‌ها یا پمادها خودداری کنید.
لایه برداری
لایه برداری (Exfoliation) ملایم می‌تواند سلول‌های مرده و خشک را از سطح پوست شما پاک کند. این درمان اغلب برای ترک پا و پاشنه پا توصیه می‌شود.
برای لایه برداری پاها:
- پاهای خود را به مدت ۲۰ دقیقه در آب خیس کنید.
- از لوفا یا سنگ پا استفاده کنید تا پوست خشک را به آرامی پاک کنید.
- سپس آن را خشک کنید و از یک مرطوب کننده استفاده کنید.
- برای شروع یک یا دو بار در هفته لایه برداری کنید.
داروی ضد قارچ
اگر فکر می‌کنید به پای ورزشکار مبتلا هستید، می‌توانید یک درمان قارچی موضعی مانند تربینافین (Lamisil) خریداری کنید و آن را روی پاهای خود استفاده کنید.
عوارض ترک خوردگی پوست
اگر پوست ترک خورده شما با خودمراقبتی یا درمان ای خانگی بهتر نشود، می‌تواند منجر به مشکلات دیگری شود. عوارض احتمالی عبارتند از:
- خون ریزی
- آسیب عمیق‌تر پوست
- جای زخم
- عفونت های باکتریایی مانند سلولیت
- درد هنگام راه رفتن یا ایستادن
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
موارد خفیف ترک خوردگی پوست را می‌توان در خانه درمان کرد. اما اگر ترک خوردگی پوست شما پس از ۲ هفته درمان بهتر نشد، یا اگر بدتر شد، حتما به پزشک مراجعه کنید.
همچنین اگر پوست شما ترک خورده است و علاپم زیر را دارد، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید:
- خون ریزی
- پر از چرک
- قرمزتر یا تحریک پذیرتر می‌شود
- خارش شدید
- همراه با تب
حرف آخر
در بسیاری از موارد، پوست ترک خورده ناشی از پوستی است که بسیار خشک، ملتهب یا تحریک شده است. این زمانی اتفاق می‌افتد که پوست شما آنقدر رطوبت خود را از دست می‌دهد که تجزیه می‌شود. بیشتر مردم پوست پا، دست و لب‌هایشان ترک می‌خورند، اما می‌تواند هر قسمتی از بدن شما را تحت تأثیر قرار دهد.
معمولاً می‌توانید ترک‌خوردگی پوست را با داروهایی مانند ژل نفتی، کرم‌های مرطوب‌کننده، کرم‌های هیدروکورتیزون ملایم و بانداژهای مایع درمان کنید. اما اگر ترک خوردگی بهتر نشد، یا اگر علائم عفونت دارید، در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید.
منبع: healthline
