پارگی رباط صلیبی قدامی (anterior cruciate ligament tear)، آسیبی به رباط زانو است که به علت جلوگیری از لغزش استخوان ساق پا به سمت جلو ایجاد می‌شود.
رباط صلیبی قدامی (ACL )، زانو را فیکس می‌کند، بنابراین پاره شدن آن به طور جزئی یا کامل می‌تواند باعث درد و تورم شود. این آسیب در بین ورزشکاران شایع است. نادیده گرفتن پارگی ACL به طور بالقوه می‌تواند منجر به آسیب بیشتر شود.
آسیب‌های ACL معمولا در بازیکنان بسکتبال، والیبال، فوتبال و فوتبال آمریکایی دیده می‌شود که اغلب در فعالیت‌هایی همچون پرش و چرخش ایجاد می‌گردد (۱).
چه چیزی باعث پارگی رباط متقاطع قدامی می‌شود؟
پارگی رباط صلیبی قدامی معمولا در افراد بسیار فعال رخ می‌دهد. حرکات خاصی باعث آسیب ACL می‌شوند که شامل موارد زیر هستند:
- فرود آمدن با پای صاف از پرش
- صاف کردن بیش از حد مفصل زانو
- تغییر جهت سریع
- تغییر سرعت در حین دویدن (۲)
همچنین این آسیب می‌تواند با ضربه به پهلوی زانو ایجاد شود. این اتفاق ممکن است در تصادف رانندگی یا تکل فوتبال رخ دهد.
پارگی ACL آسیب ورزشی معمولی است (۲). بسکتبال، والیبال، اسکی، فوتبال و فوتبال آمریکایی از ورزش‌هایی هستند که ورزشکاران در این رشته‌ها مستعد آسیب ACL هستند، زیرا این فعالیت‌ها شامل پریدن یا چرخیدن هستند.
طبق گفته آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا (American Academy of Orthopedic Surgeons)، آسیب‌های ACL در زنان ورزشکار دو تا ده برابر بیشتر از مردان ورزشکار رخ می‌دهد (۲).
رباط متقاطع قدامی معمولاً رباط صلیبی قدامی نیز خوانده می‌شود. این رباط ازجمله رباط‌هایی است که به هنگام فعالیت‌های شدید آسیب می‌بیند. در ورزشکاران حرفه‌ای پارگی رباط متقاطع قدامی شایع است و به پارگی ACL معروف است. اگر نیروی اعمال شده خیلی زیاد باشد، احتمال پارگی رباط طرفی داخلی و منیسک داخلی به همراه پارگی رباط متقاطع قدامی وجود دارد.
انجام حرکاتی مانند فرود پاهای صاف در طول پرش، حرکات برشی و چرخشی سریع در طول تمرینات ورزشی می‌توانند عواملی موثر در ایجاد آسیب ACL باشد.
شناخت علائم آسیب رباط صلیبی قدامی
افرادی که به ACL خود آسیب می‌رسانند، معمولاً به محض ایجاد پارگی، صدای ترکیدن می‌شنوند. تورم زانو معمولاً در عرض شش ساعت پس از آسیب اتفاق می‌افتد و ممکن است کاملاً شدید باشد.
این عارضه می‌تواند دردناک باشد، به خصوص هنگام راه رفتن، چرخاندن یا چرخاندن روی پای آسیب دیده. همچنین به طور کلی احساس خواهید کرد که زانوی شما ناپایدار است، گویی قرار است از زیر پای شما خارج شود (۳).
ناپایداری زانو و احساس خالی کردن در ناحیه زانو از علائم احتمالی وجود پارگی ACL است.
روش تشخیص آسیب رباط صلیبی قدامی
پارگی ACL باید توسط جراح ارتوپد یا متخصص زانو بررسی شود. پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند و از شما می‌پرسد که چگونه آسیب دیدید.
معاینه فیزیکی معمولاً شامل مشاهده ثبات و ارزیابی دامنه حرکتی زانو است. پزشک شما همچنین ممکن است آزمایش‌های زیر را تجویز کند:
- اشعه ایکس به تعیین اینکه آیا استخوان شکسته‌ای وجود دارد یا خیر کمک می‌کند.
- MRI به تشخیص پارگی ACL و بررسی سایر رباط‌ها و ساختارهای زانو کمک می‌کند.
- اگر نگرانی در مورد شکستگی‌های کوچک استخوان وجود دارد، ممکن است به سی تی اسکن از زانو نیاز باشد (۴).
از ابزارهایی همچون اشعه ایکس، MRI، سی تی اسکن و آزمون‌های عملکردی می‌توان جهت تشخیص پارگی ACL استفاده کرد.
پارگی رباط چگونه درمان می‌شود؟
درمان پارگی ACL به میزان آسیب و اهداف و نیازهای خاص شما بستگی دارد. برخی از افراد می‌توانند با ACL آسیب‌دیده به زندگی عادی خود ادامه دهند اما ممکن است بعداً از آسیب‌های دیگر زانو رنج ببرند (۵).
برای یک ورزشکار، جراحی و فیزیوتراپی ممکن است بهترین پاسخ برای از سرگیری هر چه سریعتر ورزش باشد. در همه موارد، مهم است که فوراً به یک پزشک یا متخصص درمانی مراجعه شود تا اطمینان حاصل گردد که استخوان شکسته یا آسیب سایر رباط‌ها وجود ندارد (۵).
اگر در زانو علائمی از کبودی وجود دارد فرد فوراً باید به دنبال کمک پزشکی باشد، زیرا ممکن است رگ‌های خونی آسیب دیده باشند (۵).
فعالیت در رشته‌های ورزشی مختلف می‌تواند نیاز اساسی به جراحی به دنبال پارگی ACL را افزایش دهد اما افراد غیرورزشکار می‌توانند با ACL پاره به زندگی خود ادامه دهند.
جراحی رباط متقاطع قدامی چگونه انجام می‌شود؟
گاهی اوقات این نوع آسیب نیاز به بازسازی کامل جراحی با استفاده از تاندون کشکک (کاسه زانو) یا همسترینگ دارد.
استفاده از بافت اهداکننده نیز یک گزینه درمانی است.
در شرایط اولیه آسیب، پزشک ممکن است مسکن‌های بدون نسخه (مانند ایبوپروفن) را توصیه کند. اگر در حال انجام عمل جراحی هستید، از پزشک خود در مورد داروهای مورد نیاز قبل و بعد از عمل خود سوال کنید.
قبل از جراحی، ممکن است به شما گفته شود مصرف داروهایی که با توانایی لخته کردن خون تداخل دارند مانند آسپرین را متوقف کنید. پس از جراحی، ممکن است به شش ماه فیزیوتراپی نیاز داشته باشید تا دامنه کامل حرکت و قدرت پاهای خود را به دست آورید.
جراحی‌های ترمیمی معمولاً نتایج خوبی دارند و به شما این امکان را می‌دهند که درد کمتری داشته باشید و قدرت پا و ثبات بیشتری در زانو بدست آورید (۶). با درمان مناسب، باید بهبود خوبی ایجاد شود، اما آرتریت (Arthritis) یک خطر بالقوه برای زانو است (۶).
به تورم و حساس‌شدگی یک یا تعدادی از مفاصل آرتریت گفته‌می‌شود. علایم اصلی آرتریت درد و خشکی مفصل هستند؛ شدت این علایم معمولاً با افزایش سن بیشتر می‌شود. شایعترین انواع آرتریت عبارتند از: استئوآرتریت (آرتروز) و آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی).
استفاده از تاندون کشکک و همسترینگ در جراحی و بازسازی ACL کاربرد دارند.
آیا می‌توان از پارگی رباط صلیبی قدامی جلوگیری کرد؟
بدن قوی و چابک خطر پارگی ACL را کاهش می‌دهد. اگر ورزشکار هستید، تکنیک‌های پیشگیرانه را برای کاهش فشار روی زانوها یاد بگیرید و تمرین کنید (۷).
برای مثال فرود با زانو اندکی خم شده به جای فرود با پای صاف به عضلات ساق پا اجازه می‌دهد تا بدن شما را پشتیبانی کنند. این کار فشار غیرضروری روی زانوهای شما را کاهش می‌دهد (۷).
افزایش قدرت عضلانی، تعادل، چابکی و نیز کنترل عصبی عضلانی می‌تواند ریسک آسیب و پارگی ACL را کاهش دهد.
حرف آخر
آسیب رباط صلیبی قدامی از شایعترین آسیب‌های زانو در ورزشکاران است که می‌تواند عوارض دیگری همچون آرتریت زانو و آسیب به سایر بافت‌ها را در پی داشته باشد. مهمترین عامل در پیشگیری از این آسیب تقویت عضلات زانو و اصلاح الگوی حرکتی است.
خدا برای هیچکس نیاره.