اولین قدم در ایجاد هر آسیبی در ناحیه مچ پا شروع روند درمان آسیب است. درمان اسپرین مچ پا در سطوح مختلفی انجام میشود. درمان اولیه آسیب شامل استراحت، یخ، فشار و بالا نگه داشتن عضو است.
پس از مراحل بالا، بیمار مسیرهای درمانی دیگری را بر حسب نیاز طی خواهد کرد که فیتیتو در این مقاله به آنها پرداخته است.
استراحت، یخ، فشار و بالانگه داشتن عضو
مانند بسیاری از آسیبهای اسکلتی عضلانی حاد، اصول استراحت، یخ، فشار و بالانگه داشتن عضو (RICE) برای بیماران مبتلا به اسپرین مچ پا اعمال میشود.
با این حال، شواهد محدودی وجود دارد که از اثربخشی این رویکرد در کاهش علائم مرتبط پس از آسیب حمایت میکند (۱،۲).
چندین مطالعه اجزای یخ و فشار را بررسی کردهاند (۱). شواهد محدود نشان داده است که اثربخشی کرایوتراپی (Cryotherapy) یا سرمادرمانی برای کاهش علائم پیچ خوردگی مچ پا (سطح ۱) کمی شک برانگیز است (۳،۴).
همچنین هیچ مدرکی مبنی بر اینکه استفاده جداگانه از یخ میتواند درد و تورم را کاهش دهد و همچنین عملکرد را در افراد مبتلا به پیچ خوردگی حاد مچ پا (سطح ۲) بهبود بخشد، وجود ندارد (۵،۶).
با این حال کرایوتراپی به مدت ۳-۷ روز به طور معمول برای کاهش درد، به حداقل رساندن تورم و خونریزی ناشی از انقباض عروق (به ویژه زمانی که در ساعات اول اعمال میگردد) و کاهش آسیب ثانویه استفاده میشود (۳،۵،۷).
اکثر گفتهها پروتکل ۲۰ دقیقه ای در هر دو ساعت را توصیه میکنند (۸).
چندین مطالعه اجزای یخ و فشار را بررسی کردهاند (۱). شواهد محدود نشان داده است که اثربخشی کرایوتراپی برای کاهش علائم پیچ خوردگی مچ پا مشکوک است (سطح ۱) (۱،۳،۴).
همچنین هیچ مدرکی مبنی بر اینکه استفاده جداگانه از یخ میتواند درد و تورم را کاهش دهد و همچنین عملکرد را در افراد مبتلا به پیچ خوردگی حاد مچ پا (سطح ۲) بهبود بخشد، وجود ندارد (۱،۵،۶).
با این حال کرایوتراپی به مدت ۳-۷ روز به طور معمول برای کاهش درد، به حداقل رساندن تورم و خونریزی ناشی از انقباض عروق (به ویژه زمانی که در ساعات اول اعمال می گردد) و کاهش آسیب ثانویه استفاده میشود (۳،۵،۷).
اکثر گفتهها پروتکل ۲۰ دقیقهای در هر دو ساعت را توصیه میکنند (۸).
سرما درمانی متناوب در هفته اول پس از آسیب نیز ممکن است در تسکین درد کوتاه مدت مفید باشد (۵،۸،۹).
به دلیل کمبود شواهد و احتمال تشدید آسیب در نتیجه اتساع عروق و پاسخ التهابی، ترموتراپی (Thermotherapy) یا استفاده از گرما در مراحل حاد و تحت حاد آسیب (سطح ۳) توصیه نمیشود.
به طور سنتی، فشار به عنوان یک ابزار موثر برای کاهش تورم و بهبود کیفیت زندگی در نظر گرفته میشود (۱۰)، اما شواهد فعلی در مورد اثربخشی فشار پس از پیچ خوردگی حاد سطح ۲ مورد تردید است (۱۱،۱۲).
ممکن است با کیفیت پایین مطالعات موجود و تنوع درمانهای مورد استفاده توضیح داده شود. با این حال، بیش از ۷۵ درصد از بیمارستانها با وجود نداشتن شواهد قانعکننده در مورد اثربخشی آن در افزایش بهبودی، هنوز از بانداژ فشاری استفاده میکنند (۱۰).
با این وجود، استفاده از بانداژ الاستیک در پیچ خوردگی حاد مچ پا موثرتر از آتل در کاهش ادم بود. بنابراین برای درمان پیچ خوردگی حاد مچ پا، یک بانداژ الاستیک را می توان به یک آتل ترجیح داد (۱۳).
هیچ کارآزمایی کنترلشدهای در مورد اثربخشی فردی استراحت یا بالا بردن عضو در مدیریت پیچخوردگی حاد مچ پا وجود نداشته است (۱۴).
با این وجود، پای آسیب دیده با اسپرین حاد ممکن است ۱۵ تا ۲۵ سانتی متر بالاتر از سطح قلب قرار گیرد تا تخلیه وریدی و لنفاوی را افزایش دهد و تورم را به حداقل برساند (۸،۱۵).
اگرچه شواهد کافی وجود ندارد، استفاده از درمان RICE یک روش معقول، معمول و احتمالاً ایمن در شرایط حاد برای تسکین درد کوتاه مدت برای تسریع در بسیج اولیه است (۱۴).
به نظر میرسد استراحت، استفاده از یخ، فشار و بالا نگه داشتن عضو آسیب دیده به صورت کلی در درمان اولیه آسیب موثر باشد.
بریس و بی حرکتی
با توجه به شواهد فعلی، حرکت زودهنگام و حمایت عملکردی مچ پا بهتر از بیحرکتی سفت و سخت در مدیریت پیچ خوردگیهای حاد مچ پا، بهویژه برای آسیبهای درجه I و II (سطح ۱) است (۱۶،۱۷).
یک کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده نشان داد که ورزشکاران آسیبدیدهای که از حمایت عملکردی استفاده میکردند، زودتر از افرادی که با گچگیری مدیریت میشدند، میتوانستند به فعالیتهای ورزشی بازگردند و علائم کمتری ۳ تا ۶ ماه پس از آسیب داشتند.
اگرچه میزان آسیب مجدد بین دو گروه تفاوت معنیداری نداشت، شلی رباط بیشتری از نظر رادیوگرافی در بین ورزشکارانی که با گچ کنترل شده بودند مشاهده شد.
در یک متاآنالیز در مقایسه بیحرکتی سفت و سخت و حمایت عملکردی، نویسندگان گزارش کردند که درصد بیشتری از بیمارانی که تحت درمان با حمایت عملکردی قرار گرفتهاند، نسبت به بیمارانی که با بیحرکتی سفت و سخت مدیریت شدهاند (سطح ۱) به ورزش بازگشتند.
مطالعات همچنین در پیگیریهای میانی نشان دادهاند که گروه پشتیبانی عملکردی، از دامنه حرکتی بیشتر، بازگشت زودتر به کار و شیوع کمتر شلی رباط و تورم مداوم بهرهمند شدهاند (۱۷،۱۸،۱۹).
با این حال، برخی شواهد نشان داد که یک دوره کوتاه بیحرکتی (کمتر از ۱۰ روز) با گچ زیر زانو یا بریس رکابی سفت ممکن است برای کاهش درد و تورم و بهبود نتیجه عملکردی در پیچخوردگی درجه III ارزش بیشتری داشته باشد (سطح ۲) (۱۶،۲۰).
تکیه گاههای کاربردی غالباً به شکل بریس، نوار یا بانداژ الاستیک استفاده میشود. این تکیه گاههای خارجی با پایداری سفت و سخت متفاوت هستند و اجازه بارگذاری روی بافتهای آسیب دیده را به شیوهای محافظت شده میدهند (۲۱).
استفاده از مچ بند در مقایسه با سایر انواع پشتیبانی عملکردی مانند نوار ورزشی غیر الاستیک یا کینزیوتیپ الاستیک، بدون عوارض جانبی (سطح ۲) بیشترین تأثیر را نشان میدهد (۲۲). برتری انواع مختلف حمایتهای خارجی بر یکدیگر محل بحث است (۲۳،۲۴).
در مقایسه بین بریس و باند الاستیک، یک متاآنالیز نشان داد که بریسهای بنددار یا نیمه سفت نسبت به استفاده از بانداژ الاستیک (سطح ۱) برتری دارند (۲۵).
هر نوع تکیه گاه واقعی مچ پا کارآمدتر از ساپورتهای کمتر کافی مانند بانداژ فشاری (سطح ۲) است (۲۱). بنابراین به نظر میرسد که باند فشاری پس از مرحله حاد در فرآیند مدیریت (سطح ۳) مفید نباشد (۲۶).
استفاده از بانداژ الاستیک با بازگشت تاخیری به ورزش و بی ثباتی بیشتر در مقایسه با ساپورت نیمه سفت مچ پا همراه است (۱۸).
اگرچه نتایج پس از شش ماه درمان پیچخوردگی حاد مچ پا تفاوتی بین درمانهای نواری، بریس نیمه سفت یا بریس توری نشان نمیدهد، اما در کوتاهمدت به نظر میرسد بند یا بریس نیمه سفت با کاهش تورم نسبت به نوار الاستیک (سطح ۲) در درمان موثرتر باشد. (۱۸،۲۷).
علاوهبراین، مهاربندی مقرون به صرفهتر است (۲۲). یک بررسی سیستماتیک نشان داده است که کینزیوتیپ ممکن است پشتیبانی مکانیکی کافی برای مچ پاهای ناپایدار (سطح ۱) فراهم نکند (۲۸).
با این حال، موفقیت پشتیبانی عملکردی به شدت آسیب بستگی دارد. به عنوان مثال، نتایج ممکن است در اسپرین پیچیده تر از شکستگی در مقایسه با آسیبهای جدا شده رباط بدتر باشد (۱۶،۲۹).
به صورت کلی، یک بریس بنددار یا یک بریس نیمه سفت مناسب به نظر میرسد و برای همه ورزشکاران با سابقه قبلی پیچ خوردگی مچ پا توصیه میشود، به ویژه در هنگام شرکت در فعالیتها و ورزش های پرخطر (۳۰)، اگرچه برخی از نویسندگان معتقدند که ساپورتهای مچ پا بنددار نسبت به ساپورتهای نیمه سفت برتری دارند (۳۱،۳۲).
در ورزشکاران نخبه، اعمال کینزیوتیژ میتواند یک انتخاب مناسب برای ایجاد بیحرکتی باشد (۳۳).
یک بریس باید برای حداقل ۶ ماه پس از پیچ خوردگی حاد متوسط تا شدید مچ پا برای جلوگیری از عود استفاده شود (۳۴).
جدا از اثر پیشگیرانه، میزان پیچ خوردگی شدید مچ پا با استفاده از بریس کاهش می یابد (۳۵).
با توجه به اثر محافظتی حمایتهای خارجی در ورزشکارانی که پس از پیچخوردگی مچ پا به ورزش بازگشتهاند، مطالعات سیستماتیک نشان دادند که ورزشکارانی که نوار چسب یا پرانتزی میزدند، در مقایسه با افرادی که هیچ گونه حمایت پیشگیرانهای نداشتند، ۷۰ درصد آسیب کمتری به مچ پا داشتند (۳۶،۳۷)
به نظر میرسد بی حرکتی در بازه زمانی کم و به دنبال آن استفاده از بریس و تمرین در ترکیب بایکدیگر بتواند نتایج عملکردی بهتری را برای فرد آسیب دیده به دنبال داشته باشد.
وسایل کمکی برای تحمل وزن و راه رفتن
علیرغم تاکید سنتی بر عدم تحمل وزن در مراحل اولیه توانبخشی، یک بررسی سیستماتیک نشان داده است که تحمل وزن اولیه با حمایت، علائم پیچ خوردگی حاد مچ پا را کاهش میدهد (۳۸).
این تحمل وزن اولیه و پیشرونده باید در صورت لزوم شامل یک وسیله کمکی مناسب راه رفتن مانند عصا باشد (۳۹).
مطالعات متعدد نشان دادهاند که ادغام تحمل وزن اولیه و حرکت تأثیر مثبتی بر کاهش تورم و بازیابی دامنه حرکتی طبیعی مفصل دارد.
علاوه بر این، بازگشت به فعالیت عادی را تسریع میکند (۳۸،۴۰). این اثرات مثبت همچنین در افراد مبتلا به آسیب شدید درجه III گزارش شده است، بدون اینکه مانع پایداری مکانیکی طولانی مدت شود (۴۱).
یکی از بهترین راهها جهت کاهش بار از روی اندام تحتانی در طول فعالیت و راه رفتن استفاده از وسایل کمکی همچون عضا است.
ارتز پا
ارتز (Orthosis) پا ممکن است تأثیر مثبت قابل توجهی در ورزشکاران مبتلا به پیچ خوردگی حاد مچ پا داشته باشد (۴۲).
برخی از مطالعات نشان دادهاند که آنها به طور قابل توجهی درد را کاهش داده و کنترل وضعیت بدن را احتمالاً به دلیل بهبود ورودیهای حسی و بهبود عملکرد عضلانی پس از پیچ خوردگی حاد مچ پا افزایش میدهند (۴۲،۴۳).
به نظر میرسد هر دو ارتز سفارشی و پیش ساخته موثر باشند. در حال حاضر، استفاده از ارتز پا توسط برخی از متخصصان به عنوان بخش مهمی در روند توانبخشی پیچ خوردگی مچ پا تایید شده است (۴۴).
ارتز پا یکی از وسایل پر کاربرد در توانبخشی پیچ خوردگی مچ پا است.
درمان دستی
استفاده از تکنیکهای دستی در روند توانبخشی پیچ خوردگی حاد مچ پا ممکن است در کاهش درد (۴۵،۴۶) (سطح ۱)، دامنه حرکتی (به ویژه دورسی فلکشن، سطح ۱) (۴۵،۴۷،۴۸)، طول گام، و بهبود عملکردی مفید باشد (۴۵،۴۶).
با این حال، مشخص نیست که آیا درمان دستی برای پیامد اولیه میزان عود آسیب مفید بوده است یا خیر (۴۹). تکنیکهای متداول دستی شامل سر خوردن قدامی به خلفی تالوکرال و دسترکشن تالوکرال در موقعیت خنثی است (۴۵).
ماساژ بافت نرم و تکنیکهای تخلیه لنفاوی دستی نیز میتواند برای کاهش سفتی و تورم و در عین حال بهبود دامنه حرکتی و آگاهی حس عمقی انجام شود (۵۰).
ترکیب درمان دستی و ورزش درمانی ممکن است نتایج بهتری را در مقایسه با ورزش درمانی به تنهایی (سطح ۳) ارائه دهد (۴۶). تحرک همراه با حرکت مفصل مچ پا شامل ترکیبی از تحرک پذیری تالار خلفی و دورسی فلکشن فعال است و میتواند در هر دو وضعیت تحمل وزن یا غیر تحمل وزن انجام شود (۵۱).
این روش ممکن است برای افزایش بیشتر خمیدگی پشتی و بهبود عملکرد (سطح ۲) انجام شود (۵۱،۵۲). بر این اساس، گنجاندن تکنیکهای درمان دستی در برنامههای توانبخشی توصیه میشود (سطح ۳) (۵۳).
استفاده از ماساژ و تکنیکهای درمان دستی در کنار هم میتوانند در ارتقاع سطح درمان بیماران با اسپرین مچ پا کمک کننده باشند.
برای ارسال دیدگاه باید عضو سایت باشید ورود