اعتیاد به غذا مانند سایر اعتیادها عمل می‌کند و یکی از دلایلی است که بیان می‌کند چرا برخی افراد نمی‌توانند خود را در مورد برخی غذاها کنترل کنند و حتی مهم نیست چقدر تلاش می‌کنند تا کمتر غذا بخورند. اثرات برخی غذاها بر مغز، کمتر خوردن غذا را برای برخی از افراد دشوار می‌کند.
علیرغم میل باطنی، افراد ممکن است مکرراً متوجه شوند که مقادیر زیادی از غذاهای ناسالم می‌خورند با اینکه می‌دانند انجام این کار ممکن است باعث آسیب بدنی شود.
فیتتیو در این مقاله به بررسی علل اعتیاد به مواد غذایی و ارائه نکاتی برای غلبه بر آن می‌پردازد.
اعتیاد به غذا چیست؟
اعتیاد به مواد غذایی، نوعی اعتیاد به مواد غذایی ناسالم و قابل مقایسه با اعتیاد به مواد مخدر است. این یک اصطلاح نسبتا جدید و بحث برانگیز است و آمار قابل استناد بالایی در مورد شیوع آن وجود ندارد (۱). اعتیاد به غذا مشابه چندین اختلال دیگر از جمله اختلال پرخوری، پرخوری عصبی، پرخوری اجباری و سایر اختلالات تغذیه و خوردن است.
اعتیاد به غذا یک مفهوم بسیار بحث برانگیز است، اگرچه اکثر مطالعات نشان می‌دهد که وجود دارد و مانند اعتیاد به مواد مخدر عمل می‌کند
اثرات بر روی مغز
اعتیاد به غذا مانند اعتیاد به مواد مخدر، مناطق یکسانی از مغز را درگیر می‌کند. همچنین، همان انتقال دهنده‌های عصبی درگیر و بسیاری از علائم یکسان هستند (۲). غذاهای ناسالم فرآوری شده تأثیر قدرتمندی بر مراکز پاداش مغز دارند. این اثرات توسط انتقال دهنده‌های عصبی مغز مانند دوپامین ایجاد می‌شود (۳).
مشکل ساز‌ترین غذاها شامل غذاهای ناسالم معمولی مانند آب نبات، نوشابه شیرین و غذاهای سرخ شده پرچرب است. اعتیاد به مواد غذایی، ناشی از فقدان اراده نیست بلکه اعتقاد بر این است که ناشی از سیگنال دوپامین است که بر بیوشیمی مغز تأثیر می‌گذارد (۴).
تصور می‌شود که اعتیاد به غذا همان انتقال دهنده‌های عصبی و مناطقی از مغز را مانند اعتیاد به مواد مخدر درگیر می‌کند.
۸ نشانه اعتیاد به غذا
هیچ آزمایش خونی برای تشخیص اعتیاد به غذا وجود ندارد و مانند سایر اعتیادها، بر اساس علائم رفتاری است.
در اینجا ۸ علامت رایج وجود دارد که شخص:
- با اینکه به تازگی یک وعده غذایی مغذی را تمام کرده است و احساس سیری می‌کند، هوس خوردن مجدد غذا را دارد.
- شروع به خوردن یک غذایی که هوس آن را کرده است می‌کند و اغلب بسیار بیشتر از آنچه تمایل دارد، غذا می‌خورد.
- غذایی را که هوس کرده است می‌خورد تا حدی که احساس سیری بیش از حد می‌کند.
- اغلب پس از خوردن غذاهای خاص، احساس گناه می‌کند اما بلافاصله بعد از آن، دوباره آنها را می‌خورد.
- گاهی اوقات در مورد اینکه چرا هوس غذایی ایده خوبی است، بهانه می‌آورند.
- تلاش مکرر اما ناموفق برای ترک خوردن برخی غذاها، یا تعیین قوانین برای مجاز بودن خوردن آنها، مانند وعده‌های غذایی تقلب (cheat meal) یا در روزهایی با مناسبت خاص.
- اغلب مصرف غذاهای ناسالم را از دیگران پنهان می‌کند.
- احساس ناتوانی در کنترل مصرف غذاهای ناسالم علیرغم اینکه می‌داند آنها باعث آسیب فیزیکی یا افزایش وزن می‌شوند.
اگر بیش از چهار تا پنج مورد از علائم این لیست وجود داشته باشد، می‌تواند به این معنی باشد که مشکل عمیق‌تری وجود دارد. اگر شش مورد یا بیشتر باشد، احتمالاً نشانه اعتیاد به غذا است.
علائم اصلی اعتیاد به غذا عبارتند از ولع خوردن، خوردن غذاهای ناسالم بدون داشتن گرسنگی و ناتوانی در مقاومت در برابر میل به خوردن این غذاها.
اعتیاد به غذا یک مشکل جدی است
اگرچه اصطلاح اعتیاد اغلب به سادگی مطرح می‌شود، داشتن یک اعتیاد واقعی یک وضعیت جدی است که معمولاً برای غلبه بر آن به درمان نیاز است.
علائم و فرآیندهای فکری مرتبط با اعتیاد به مواد غذایی مشابه علائم سوء مصرف مواد مخدر است. این فقط یک ماده متفاوت است و پیامدهای اجتماعی ممکن است کمتر باشد.
اعتیاد به غذا می‌تواند باعث آسیب فیزیکی شود و منجر به بیماری‌های مزمن مانند چاقی و دیابت نوع ۲ شود (۵). علاوه بر این، ممکن است بر عزت نفس و تصویر فرد از خود تأثیر منفی بگذارد و او را از اندام خود ناراضی کند. مانند سایر اعتیادها، اعتیاد به غذا ممکن است عوارض عاطفی داشته باشد و خطر مرگ زودرس فرد را افزایش دهد.
اعتیاد به غذا خطر چاقی و دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد. وزن بیش از حد نیز ممکن است بر عزت نفس فرد تأثیر بگذارد.
آیا اجتناب از غذاهای ناسالم ارزش توجه را دارد یا خیر
اجتناب کامل از غذاهای ناسالم شاید غیرممکن به نظر برسد. آنها همه جا هستند و بخش عمده ای از فرهنگ مدرن هستند. با این حال، در برخی موارد، پرهیز کامل از برخی غذاهای محرک ممکن است ضروری شود.
هنگامی که تصمیم قاطع برای عدم مصرف دوباره این غذاها گرفته می‌شود، اجتناب از آنها ممکن است آسان‌تر شود، زیرا نیاز به توجیه خوردن یا نخوردن از بین می‌رود. هوس‌ها نیز ممکن است ناپدید شوند یا به میزان قابل توجهی کاهش یابند.
نوشتن لیستی از جوانب مثبت و منفی را در نظر بگیرید تا در مورد تصمیم خود فکر کنید.
- طرفداران: اجتناب از غذاهای ناسالم شامل کاهش وزن، عمر طولانی‌تر، داشتن انرژی بیشتر و احساس بهتر هر روز باشد.
- مخالفان: اجتناب از غذاهای ناسالم شامل ناتوانی در خوردن بستنی با خانواده، نخوردن کلوچه و دسرهای شیرین در روزهای تعطیل و مجبور به توضیح در مورد انتخاب‌های غذایی باشد.
همه چیز را بنویسید. مهم نیست چقدر عجیب یا بیهوده به نظر می‌رسد. سپس این دو لیست را مقایسه کنید و بپرسید که آیا ارزش انجام را دارد یا خیر. اگر پاسخ کاملاً «بله» است، مطمئن باشید که این تصمیم درست است.
برای غلبه بر اعتیاد به غذا، فرد باید مطمئن باشد که حذف برخی غذاها کار درستی است. اگر ابهامی وجود دارد، نوشتن جوانب مثبت و منفی ممکن است به تصمیم گیری کمک کند.
اولین قدم برای غلبه بر اعتیاد به غذا
انجام چند کار می‌تواند به شما کمک کند تا غذاهای ناسالم را ترک کنید و این تغییر را آسان‌تر کند:
- غذاهای محرک. فهرستی از غذاهایی که باعث هوس و یا پرخوری می‌شوند را یادداشت کنید. اینها غذاهای محرکی هستند که باید به طور کامل از آنها دوری کنید.
- مکان‌های فست فود. فهرستی از مکان‌های فست فود که غذاهای سالم سرو می‌کنند تهیه کنید و گزینه‌های سالم آنها را یادداشت کنید چون ممکن است از وسوسه در هنگام گرسنگی و عدم تمایل به خوردن جلوگیری کند.
- چی بخورم. به این فکر کنید که چه غذاهایی بخورید. ترجیحاً غذاهای سالمی که دوست دارید و قبلاً مرتباً خورده شده‌اند.
- مزایا و معایب. تهیه چندین نسخه از لیست موافقان و مخالفان را در نظر بگیرید. یک کپی را در آشپزخانه یا کیف پول نگه دارید.
به علاوه، رژیم نگیرید. کاهش وزن را حداقل به مدت ۱ تا ۳ ماه متوقف کنید. غلبه بر اعتیاد به غذا به اندازه کافی دشوار است. اضافه کردن گرسنگی و محدودیت‌ها به این ترکیب احتمالاً کار را سخت‌تر می‌کند.
پس از انجام این مراحل آماده سازی، تاریخی را در آینده نزدیک تعیین کنید مانند آخر هفته آینده که از آن نقطه به بعد دیگر غذاهای محرک اعتیادآور مصرف نخواهند شد.
برای غلبه بر اعتیاد به غذا، برنامه‌ریزی مهم است. فهرستی از غذاهای محرک تهیه کنید و بدانید که به جای آن چه چیزی را باید مصرف کنید.
به دنبال کمک باشید
اکثر افراد مبتلا به اعتیاد قبل از اینکه در درازمدت موفق شوند، چندین بار سعی می‌کنند ترک کنند. در حالی که غلبه بر اعتیاد بدون کمک هم امکان پذیر است، حتی با چندین بار تلاش و عدم موفقیت، اغلب کمک گرفتن هم می‌تواند مفید باشد. بسیاری از متخصصان سلامت و گروه‌های حمایتی می‌توانند به غلبه بر اعتیاد شما کمک کنند.
یافتن روانشناس یا روانپزشکی که تجربه‌ای در مقابله با اعتیاد به مواد غذایی داشته باشد، می‌تواند پشتیبانی انفرادی را ارائه دهد، اما با تشکیل گروهی از دوستانی که قصد دارند غذاهای سالم رو انتخاب کنند، می‌تواند مفید باشد.
به دنبال کمک برای اعتیاد به غذا باشید. گروه‌های دوستانه که رژیم غذایی سالمی دارند را امتحان کنید یا قرار ملاقاتی را با روانشناس یا روانپزشکی که در زمینه اعتیاد به غذا تخصص دارد، رزرو کنید.
منبع: healthline
