تعریق (Sweating) یک عملکرد بدن است که به تنظیم دمای بدن شما کمک می‌کند. همچنین به آن عرق‌ریزی (perspiration) نیز می گویند که عرق کردن، ترشح مایعی محتوی نمک از غدد عرق شما است.
تغییرات در دمای بدن، دمای بیرون یا وضعیت احساسی شما می‌تواند باعث عرق کردن شود. شایع ترین نواحی تعریق در بدن عبارتند از:
- زیر بغل
- صورت
- کف دست
- کف پا
عرق کردن در مقادیر طبیعی یک فرآیند ضروری بدن است. عرق نکردن کافی و تعریق زیاد هر دو می‌توانند مشکلاتی ایجاد کنند. عدم وجود عرق می‌تواند خطرناک باشد زیرا خطر گرم شدن بیش از حد بدن شما افزایش می‌یابد. تعریق بیش از حد ممکن است آسیب‌های روانی بیشتری نسبت به فیزیکی داشته باشد.
نحوه عملکرد تعریق
بدن شما به طور متوسط به سه میلیون غده عرق مجهز شده است. دو نوع غدد عرق وجود دارد: اکرین (Eccrine) و آپوکرین (Apocrine).
غدد عرق اکرین
غدد عرق اکرین در سراسر بدن شما قرار دارند و عرق سبک و بی‌بو تولید می‌کنند.
غدد عرق آپوکرین
غدد عرق آپوکرین در فولیکول‌های مو در قسمت‌هایی از بدن شما که در زیر لیست شده است، متمرکز شده‌اند:
- پوست سر
- زیر بغل
- کشاله ران
این غدد، عرق سنگین‌تری را آزاد می‌کنند که دارای بوی مشخصی است. بویی که به آن بوی بدن گفته می‌شود، زمانی ایجاد می‌شود که عرق آپوکرین تجزیه شده و با باکتری‌های روی پوست شما مخلوط می‌شود.
سیستم عصبی خودمختار شما عملکرد تعریق شما را کنترل می‌کند. این بخشی از سیستم عصبی شماست که به تنهایی و بدون کنترل آگاهانه شما عمل می‌کند.
هنگامی که هوا گرم است یا دمای بدن شما به دلیل ورزش یا تب بالا می‌رود، عرق از طریق مجاری پوست شما ترشح می‌شود. سطح بدن شما را مرطوب می‌کند و در حین تبخیر، شما را خنک می‌کند.
عرق بیشتر از آب تشکیل شده است، اما حدود ۱ درصد عرق، ترکیبی از نمک و چربی است.
علل تعریق
عرق کردن یک فرآیند طبیعی است و به طور منظم در زندگی روزمره شما رخ می‌دهد. با این حال، دلایل مختلفی می‌تواند باعث افزایش تعریق شود.
درجه حرارت بالا
افزایش دمای بدن یا محیط، دلیل اصلی افزایش تعریق است.
احساسات و استرس
عواطف و شرایط زیر نیز می‌توانند باعث شوند شما به شدت عرق کنید:
- خشم
- ترس
- خجالت
- اضطراب
- استرس عاطفی
- خوراکی ها
عرق کردن ممکن است پاسخی به غذاهایی باشد که می‌خورید و به آن تعریق چشایی می‌گویند که می تواند با خوردن غذاهای زیر ایجاد شود:
- غذاهای ادویه‌دار
- نوشیدنی‌های کافئین دار، از جمله نوشابه، قهوه و چای
- نوشیدنی‌های الکلی
داروها و بیماری
همچنین ممکن است عرق کردن در اثر مصرف دارو و برخی بیماری‌ها ایجاد شود. مانند:
- سرطان
- تب و داروهای کاهش دهنده تب
- عفونت
- هیپوگلیسمی (سطح قند خون پایین)
- داروهای مسکن، از جمله مورفین
- هورمون‌های مصنوعی تیروئید
- سندرم درد منطقه ای پیچیده (CRPS)، شکل نادری از درد مزمن است که معمولاً بازو یا پا را درگیر می‌کند
یائسگی
نوسانات هورمونی مرتبط با یائسگی نیز می‌تواند باعث تعریق شود. زنان یائسه اغلب در طول گرگرفتگی دچار تعریق شبانه می‌شوند.
تنظیم سبک زندگی برای تعریق
مقدار معمولی عرق کردن معمولاً نیازی به درمان پزشکی ندارد. می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید تا تعریق خود را به حداقل برسانید:
- چندین لایه لباس سبک بپوشید که به پوست شما اجازه تنفس می‌دهد.
- با گرم شدن، لایه‌های لباس را بردارید.
- عرق خشک شده را از صورت و بدن خود بشویید.
- برای کاهش خطر عفونت‌های باکتریایی یا قارچی، لباس‌های عرق کرده را عوض کنید.
- برای جایگزینی مایعات و الکترولیت‌های از دست رفته در اثر تعریق، آب یا نوشیدنی‌های ورزشی بنوشید.
- برای کاهش بو و کنترل عرق کردن از یک ضد تعریق یا دئودورانت زیر بغل استفاده کنید.
- غذاهایی که باعث افزایش تعریق می‌شوند را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
اگر بیمار هستید یا داروی خاصی مصرف می‌کنید که باعث تعریق ناراحت کننده می‌شوند، با پزشک خود در مورد درمان‌های جایگزین صحبت کنید.
عوارض تعریق
تعریق اگر با علائم دیگر رخ دهد، ممکن است نشان دهنده یک مشکل پزشکی باشد . اگر موارد زیر را تجربه کردید، به پزشک خود اطلاع دهید:
- درد قفسه سینه
- سرگیجه
- تنگی نفس
- بدون دلیل برای مدت طولانی عرق کردن
کاهش وزن در اثر عرق کردن زیاد طبیعی نیست و باید توسط پزشک نیز بررسی شود.
شرایط زیر ناشی از عرق کردن زیاد یا عدم تعریق است. اگر احساس می‌کنید که بیشتر از حد معمول عرق می‌کنید یا اصلاً عرق نمی‌کنید، با پزشک خود مشورت کنید:
- هایپرهیدروزیس (Hyperhidrosis) عارضه تعریق بیش از حد از زیر بغل، دست‌ها و پاها است. این وضعیت می‌تواند شرم آور باشد و ممکن است شما را از انجام کارهای روزمره باز دارد.
- هیپوهیدروزیس (Hypohidrosis) فقدان عرق است. عرق، راهکار بدن شما برای رهاسازی از گرمای اضافی است. اگر از هیپوهیدروزیس رنج می‌برید، ممکن است دچار کم آبی شده و در معرض خطر گرمازدگی بیش از حد معمول باشید.
حرف آخر
عرق کردن یک عملکرد طبیعی بدن است. با شروع بلوغ، اکثر مردم شروع به استفاده از ضد تعریق برای به حداقل رساندن تعریق و بو می‌کنند.
تعریق زیاد یا کم می‌تواند نشان دهنده یک مشکل پزشکی باشد. تعریق همراه با علائم دیگر نیز ممکن است نشان دهنده یک اشکال در وضعیت سلامتی باشد.
برای سازگاری با میزان تعریق خود، شیوه زندگی خود را اصلاح کنید. اگر این کافی نیست، با پزشک خود مشورت کنید، به خصوص اگر احساس می کنید زیاد عرق می کنید یا اصلاً عرق نمی‌کنید.
منبع: healthline
