سرطان چیست؟
سرطان گروه بزرگی از بیماری‌ها است که زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های غیرطبیعی به سرعت تقسیم می‌شوند و می‌توانند به بافت‌ها و اندام‌های دیگر سرایت کنند.
این سلول‌های با رشد سریع ممکن است باعث ایجاد تومور شوند. آنها همچنین ممکن است عملکرد منظم بدن را مختل کنند.
سرطان یکی از علل اصلی مرگ و میر در جهان است. به گفته سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سرطان تقریباً یک مورد از هر ۶ مرگ و میر در سال ۲۰۲۰ را به خود اختصاص داده است. کارشناسان هر روز سخت تلاش می کنند تا درمان های جدید سرطان را آزمایش کنند.
چه چیزی باعث سرطان می‌شود؟
علت اصلی سرطان جهش یا تغییر در DNA سلول‌های شما است. جهش‌های ژنتیکی می‌توانند ارثی باشند و همین‌طور پس از تولد در نتیجه نیروهای محیطی ایجاد شوند.
این علل خارجی که سرطان‌زا نامیده می‌شوند، می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- مواد سرطان‌زا فیزیکی مانند اشعه و اشعه ماوراء بنفش (UV).
- مواد سرطان‌زای شیمیایی مانند دود سیگار، آزبست، الکل، آلودگی هوا، غذا و آب آشامیدنی آلوده
- سرطان‌زای بیولوژیکی مانند ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها
بر اساس WHO، حدود ۳۳ درصد از مرگ و میرهای ناشی از سرطان ممکن است ناشی از تنباکو، الکل، شاخص توده بدنی بالا (BMI)، مصرف کم میوه و سبزیجات و عدم فعالیت بدنی کافی باشد.
عوامل خطر
برخی عوامل خطر ممکن است احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهند. این عوامل خطر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- استفاده از تنباکو
- مصرف زیاد الکل
- براساس یک بررسی در سال ۲۰۱۷، یک رژیم غذایی ناسالم، با گوشت قرمز و فرآوری شده، نوشیدنی‌های شیرین و تنقلات نمکی، غذاهای نشاسته‌ای و کربوهیدرات‌های تصفیه شده از جمله قندها و غلات فرآوری شده مشخص می‌شود.
- کمبود فعالیت بدنی
- قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا
- قرار گرفتن در معرض تابش
- قرار گرفتن محافظت نشده در معرض نور UV، مانند نور خورشید
- عفونت توسط ویروس‌های خاصی از جمله HIV، هلیکوباکتر پیلوری، ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، هپاتیت B، و ویروس اپشتین بار که باعث مونونوکلئوز عفونی می‌شود.
خطر ابتلا به سرطان نیز با افزایش سن افزایش می‌یابد. طبق گفته موسسه ملی سرطان (NCI) به طور کلی، به نظر می‌رسد خطر ابتلا به سرطان تا سن ۷۰ سالگی تا ۸۰ سالگی افزایش می‌یابد و سپس کاهش می‌یابد.
یک بررسی سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد که این ممکن است نتیجه موارد زیر باشد:
- مکانیسم‌های کمتر موثر ترمیم سلولی که با افزایش سن به وجود می‌آیند
- تجمع عوامل خطر در طول زندگی
- مدت زمان قرار گرفتن در معرض مواد سرطان‌زا
برخی از بیماری‌های موجود که باعث التهاب می‌شوند نیز ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. یک مثال کولیت اولسراتیو، یک بیماری التهابی مزمن روده است.
انواع سرطان
سرطان‌ها به خاطر ناحیه ای که در آن شروع می‌شوند و نوع سلولی که از آن ساخته شده‌اند، نام گذاری می‌شوند، حتی اگر به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند. به عنوان مثال، سرطانی که از ریه‌ها شروع می‌شود و به کبد گسترش می‌یابد، همچنان سرطان ریه نامیده می‌شود.
همچنین چندین اصطلاح بالینی برای انواع خاصی از سرطان استفاده می‌شود:
- کارسینوم سرطانی است که در پوست یا بافت‌هایی که سایر اندام ها را پوشانده‌اند شروع می‌شود.
- سارکوم سرطان بافت‌های همبند مانند استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، غضروف‌ها و رگ‌های خونی است.
- لوسمی سرطان مغز استخوان است که سلول‌های خونی را ایجاد می‌کند.
- لنفوم و میلوما سرطان‌های سیستم ایمنی هستند.
انواع خاص سرطان:
- سرطان آپاندیس
- سرطان مثانه
- سرطان استخوان
- سرطان مغز
- سرطان پستان
- سرطان دهانه رحم
- سرطان کولون یا کولورکتال
- سرطان اثنی عشر
- سرطان گوش
- سرطان آندومتری
- سرطان مری
- سرطان قلب
- سرطان کیسه صفرا
- سرطان کلیه یا کلیه
- سرطان حنجره
- سرطان خون
- سرطان لب
- سرطان کبد
- سرطان ریه
- لنفوم
- مزوتلیوما
- میلوما
- سرطان های دهان
- سرطان تخمدان
- سرطان پانکراس
- سرطان آلت تناسلی
- سرطان پروستات
- سرطان رکتوم
- سرطان پوست
- سرطان روده کوچک
- سرطان طحال
- سرطان معده یا معده
- سرطان بیضه
- سرطان تیروئید
- سرطان رحم
- سرطان واژن
- سرطان فرج(آلت زنانه)
اهمیت تشخیص زودهنگام
تشخیص زودهنگام زمانی است که سرطان در مراحل اولیه پیدا شود. این می‌تواند اثربخشی درمان را افزایش دهد و میزان مرگ و میر را کاهش دهد.
غربالگری سرطان ممکن است به تشخیص زودهنگام علائم سرطان کمک کند. برخی از غربالگری‌های رایج سرطان ممکن است تشخیص دهند:
- سرطان دهانه رحم و سرطان پروستات. برخی از غربالگری‌ها، مانند سرطان دهانه رحم و سرطان پروستات، ممکن است به عنوان بخشی از معاینات معمول انجام شوند.
- سرطان ریه. غربالگری سرطان ریه ممکن است به طور منظم برای کسانی که عوامل خطر خاصی دارند انجام شود.
- سرطان پوست. در صورت داشتن نگرانی‌های پوستی یا در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست، غربالگری سرطان پوست ممکن است توسط متخصص پوست انجام شود.
- سرطان روده بزرگ. انجمن سرطان آمریکا (ACS) غربالگری‌های منظم سرطان کولورکتال را از سن ۴۵ سالگی توصیه می‌کند. این غربالگری‌ها معمولاً در طول کولونوسکوپی انجام می‌شوند. بر اساس یک بررسی در سال ۲۰۱۷، کیت‌های آزمایش خانگی ممکن است قادر به تشخیص برخی از انواع سرطان کولورکتال باشند.
- سرطان پستان. ماموگرافی برای آزمایش سرطان سینه برای زنان ۴۵ ساله و بالاتر توصیه می‌شود، اما شما می‌توانید غربالگری را در سن ۴۰ سالگی شروع کنید. در افراد در معرض خطر، غربالگری ممکن است زودتر توصیه شود.
اگر سابقه خانوادگی سرطان دارید یا در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان هستید، مهم است که توصیه های غربالگری پزشک را دنبال کنید.
در حالی که تشخیص علائم هشدار دهنده سرطان ممکن است به افراد مبتلا به سرطان در جستجوی تشخیص و درمان کمک کند، اما تشخیص زودهنگام برخی از سرطان ها دشوارتر است و ممکن است تا مراحل بعدی علائم را نشان ندهند.
علائم و نشانه های سرطان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- توده‌ها یا رشد روی بدن
- کاهش وزن غیرقابل توضیح
- تب
- خستگی و سستی
- درد
- عرق شبانه
- تغییرات در هضم
- تغییرات در پوست
- سرفه کردن
انواع خاصی از سرطان‌ها اغلب علائم هشدار‌دهنده خاص خود را دارند. اگر علائم غیرقابل توضیحی را تجربه می‌کنید، بهتر است برای تشخیص با پزشک تماس بگیرید.
سرطان چگونه رشد و گسترش می‌یابد؟
تقسیم سلولی غیر طبیعی
سلول‌های طبیعی بدن شما رشد و تقسیم می‌شوند. هر کدام یک چرخه زندگی دارند که بر اساس نوع سلول تعیین می‌شود. هنگامی که سلول‌ها آسیب می‌بینند یا می‌میرند، سلول‌های جدید جای آنها را می‌گیرند.
سرطان این فرآیند را مختل می‌کند و باعث رشد غیر طبیعی سلول‌ها می‌شود. این به دلیل تغییرات یا جهش در DNA سلول ایجاد می‌شود.
DNA هر سلول دارای دستورالعمل‌هایی است که به سلول می‌گوید چه کاری انجام دهد و چگونه رشد و تقسیم شود. جهش اغلب در DNA رخ می‌دهد، اما معمولا سلول‌ها این اشتباهات را اصلاح می‌کنند. وقتی اشتباهی اصلاح نشود، یک سلول می‌تواند سرطانی شود.
جهش‌ها می‌توانند باعث شوند سلول‌هایی که باید جایگزین شوند به جای مرگ، زنده بمانند و سلول‌های جدید در مواقعی که به آنها نیاز نیست تشکیل شوند. این سلول‌های اضافی می‌توانند به طور غیرقابل کنترلی تقسیم شوند و باعث تشکیل تومور شوند.
ایجاد تومور
تومورها بسته به جایی که در بدن رشد می‌کنند، می‌توانند باعث مشکلات سلامتی شوند.
همه تومورها سرطانی نیستند. تومورهای خوش خیم غیر سرطانی به بافت‌های مجاور گسترش نمی‌یابند.
اما گاهی اوقات، زمانی که تومورها به اندام‌ها و بافت‌های مجاور فشار می‌آورند، می‌توانند بزرگ شوند و مشکلاتی ایجاد کنند. تومورهای بدخیم سرطانی می توانند به سایر قسمت های بدن حمله کنند.
متاستاز
برخی از سلول‌های سرطانی نیز می‌توانند از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به نواحی دوردست بدن پخش شوند. به این فرآیند متاستاز می‌گویند.
سرطان‌هایی که متاستاز هستند پیشرفته‌تر از سرطان‌هایی هستند که متاستاز نیستند. درمان سرطان‌های متاستاتیک اغلب سخت‌تر و کشنده‌تر است.
درمان
درمان سرطان بسته به نوع سرطان و میزان پیشرفت آن می‌تواند شامل گزینه‌های مختلفی باشد.
- درمان موضعی. درمان موضعی معمولاً شامل استفاده از درمان‌هایی مانند جراحی یا پرتودرمانی موضعی در ناحیه خاصی از بدن یا تومور است.
- درمان سیستمیک. درمان‌های دارویی سیستمیک، مانند شیمی‌درمانی، درمان هدفمند و ایمونوتراپی، می‌توانند کل بدن را تحت تأثیر قرار دهند.
- درمان تسکینی. مراقبت تسکینی شامل تسکین علائم سلامت مرتبط با سرطان، مانند مشکلات تنفسی و درد است.
درمان‌های مختلف سرطان اغلب با هم برای حذف یا از بین بردن هر چه بیشتر سلول‌های سرطانی استفاده می‌شوند.
رایج ترین انواع درمان عبارتند از:
عمل جراحی
جراحی تا حد امکان سرطان را از بین می‌برد. جراحی اغلب در ترکیب با برخی درمان‌های دیگر به منظور اطمینان از ناپدید شدن تمام سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
شیمی درمانی
شیمی درمانی نوعی درمان تهاجمی سرطان است که از داروهای سمی برای سلول‌ها برای کشتن سلول‌های سرطانی در حال تقسیم سریع استفاده می‌کند. ممکن است برای کوچک کردن اندازه تومور یا تعداد سلول‌های بدن و کاهش احتمال گسترش سرطان استفاده شود.
پرتو درمانی
پرتودرمانی از پرتوهای متمرکز و قدرتمند پرتو برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. پرتو درمانی که در داخل بدن شما انجام می‌شود، براکی‌تراپی نامیده می‌شود، در حالی که پرتو درمانی که در خارج از بدن شما انجام می شود، پرتوی خارجی نامیده می‌شود.
پیوند سلول‌های بنیادی (مغز استخوان).
این درمان مغز استخوان بیمار را با سلول‌های بنیادی سالم ترمیم می‌کند. سلول‌های بنیادی سلول‌های تمایز نیافته‌ای هستند که می‌توانند عملکردهای مختلفی داشته باشند. این پیوندها به پزشکان اجازه می‌دهد تا از دوزهای بالاتر شیمی درمانی برای درمان سرطان استفاده کنند. پیوند سلول‌های بنیادی معمولا برای درمان سرطان خون استفاده می‌شود.
ایمونوتراپی (بیولوژیک درمانی)
ایمونوتراپی از سیستم ایمنی بدن شما برای حمله به سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. این درمان‌ها به آنتی‌بادی‌های شما کمک می‌کند تا سرطان را تشخیص دهد، بنابراین می‌تواند از دفاع طبیعی بدن شما برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده کند.
هورمون‌درمانی
هورمون‌درمانی هورمون‌هایی را که سوخت برخی سرطان‌ها هستند را حذف یا مسدود می‌کند تا از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری کند. این درمان یک درمان رایج برای سرطان‌هایی است که ممکن است از هورمون‌ها برای رشد و گسترش استفاده کنند، مانند انواع خاصی از سرطان سینه و سرطان پروستات.
درمان دارویی هدفمند
دارودرمانی هدفمند از داروها برای تداخل با مولکول های خاصی استفاده می‌کند که به رشد و بقای سلول‌های سرطانی کمک می‌کند. آزمایش ژنتیک ممکن است نشان دهد که آیا شما واجد شرایط این نوع درمان هستید یا خیر. ممکن است به نوع سرطان شما و جهش‌های ژنتیکی و ویژگی‌های مولکولی تومور شما بستگی داشته باشد.
آزمایشات بالینی
کارآزمایی‌های بالینی روش‌های جدیدی را برای درمان سرطان بررسی می‌کند. این ممکن است شامل آزمایش اثربخشی داروهایی باشد که قبلاً توسط سازمان غذا و دارو برای اهداف دیگر (FDA) تأیید شده‌اند. همچنین می‌تواند شامل آزمایش داروهای جدید نیز باشد. کارآزمایی‌های بالینی می‌توانند گزینه دیگری را برای افرادی ارائه دهند که ممکن است سطح موفقیت مورد نظر خود را با درمان‌های معمولی مشاهده نکرده باشند. در برخی موارد ممکن است این درمان به صورت رایگان ارائه شود.
طب جایگزین
ممکن است از طب جایگزین برای تکمیل شکل دیگری از درمان استفاده شود. ممکن است به کاهش علائم سرطان و عوارض جانبی درمان سرطان، مانند حالت تهوع، خستگی و درد کمک کند. داروهای جایگزین برای سرطان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- طب سوزنی
- یوگا
- ماساژ دادن
- مراقبه
- تکنیک های آرام سازی
چشم‌انداز
پس از تشخیص سرطان، چشم‌انداز شما می‌تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد. این عوامل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- نوع سرطان
- مرحله سرطان در تشخیص
- محل سرطان
- سن
- سلامت عمومی
جلوگیری
دانستن عوامل موثر در بروز سرطان می‌تواند به شما کمک کند سبک زندگی مناسبی داشته باشید که خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد.
اقدامات پیشگیرانه برای کاهش خطر ابتلا به سرطان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- اجتناب از دخانیات و دود دست دوم (در معرض دود افراد دیگر بودن)
- محدود کردن مصرف گوشت‌های فرآوری‌شده
- خوردن یک رژیم غذایی که عمدتاً بر روی غذاهای گیاهی، پروتئین‌های بدون چربی و چربی‌های سالم تمرکز دارد، مانند رژیم غذایی مدیترانه‌ای
- اجتناب از الکل
- حفظ وزن متوسط و BMI
- انجام فعالیت بدنی متوسط و منظم به مدت ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه در هفته
- با پرهیز از قرار گرفتن در معرض مستقیم خورشید و استفاده از کرم ضد آفتاب، کلاه و عینک آفتابی با طیف وسیع، در برابر نور خورشید از خود محافظت کنید.
- اجتناب از سولاریوم
- واکسینه شدن در برابر عفونت‌های ویروسی که می‌تواند منجر به سرطان شود، مانند هپاتیت B و HPV
به طور منظم با یک پزشک ملاقات کنید تا بتواند شما را از نظر انواع مختلف سرطان غربالگری کند. این شانس شما را برای ابتلا به سرطان‌های احتمالی در اسرع وقت افزایش می‌دهد.
